W byłej Czechosłowacji, podobnie jak w innych krajach tzw. bloku wschodniego, obowiązywała cenzura, regularnie łamano prawa człowieka i podważano podstawy społeczeństwa demokratycznego. Wielu artystów poszukiwało wtedy takiej formy wyrazu, która przedstawiałaby ich krytyczne nastawienie do życia w totalitarnym ustroju.

Na bazie tego strasznego doświadczenia, na przełomie 1974 i 1989 roku powstała kolekcja sztuki, której inicjatorem był profesor Jindřich Štreit – jeden z najbardziej znaczących czeskich fotografików, który zorganizował ponad sześćdziesiąt monograficznych i zbiorowych pokazów prac wykonanych przez niewygodnych dla ówczesnego reżimu artystów.

Dokładnie 14. września o godzinie 19:00, w Muzeum Regionalnym w Głogówku odbędzie się otwarcie wystawy pn. „Poza miastem! Sowiniec jako nieoficjalne centrum czechosłowackiej kultury 1974–1989”, która prezentować będzie opisany powyżej zbiór. Projekt ten jest ważnym przyczynkiem do dyskusji o niereżimowej sztuce i kulturze we wschodniej i środkowej Europie w czasie tzw. ery sowieckiej. Głównym celem wystawy jest pokazanie awangardowej twórczości artystów niewygodnych dla ówczesnego komunistycznego reżimu, których prace eksponowane były półlegalnie poza głównym centrum władzy, w małej morawskiej wiosce Sowiniec w Czechach – miejscu, które stało się ważnym ośrodkiem nieoficjalnej czechosłowackiej kultury. To właśnie tam w czasach wszechobecnego politycznego ucisku i komunistycznej cenzury fotograf, kurator i dyspozytor gospodarstwa państwowego Jindřich Štreit (ur. 1946) założył małą, skromną galerię. Jej działalność skupiała się na wspieraniu eksperymentalnej i konceptualnej sztuki autorów traktowanych z niechęcią przez oficjalne władze. Działania podejmowane w galerii niejednokrotnie objęte były obserwacją państwowej policji, ponieważ postrzegano je jako społeczno-polityczną konfrontację z panującym reżimem totalitarnym.

Podczas wernisażu obecny będzie Jindřich Štreit, który z niepowtarzalną charyzmą opowiadać będzie o postawie politycznej i działalności artystycznej, za którą przyszło mu zapłacić więzieniem.

Kuratorką wystawy jest mgr. Štěpánka Bieleszová, Ph.D. z Muzeum umění Olomouc.